Özet

Bu çalışmada 24 Haziran 2018 Genel Seçimleri ile 31 Mart ve 23 Haziran 2019 Yerel Seçimleri’ne ait sonuçların sayısal analizini sunuyoruz. Çalışmamızda mahalle düzeyinde İstanbul seçim sonuçlarını kullandık. Raporun odak noktasını (i) İstanbul’daki oy geçişleri ve (ii) parti tabanlarının seçim katılımı oluşturuyor. Çalışmadaki bulguların güvenilirliğini mahalle düzeyinde serpme karşılaştırmalarla güçlendirdik.

Ana bulgular:

  • İmamoğlu, Mart seçimlerinde CHP, İyi Parti ve HDP’ye oy veren seçmenlerin çoğunluğunun desteğini almıştı. Haziran’daki seçimlerde bu destek güçlenerek devam etti.
  • Mart Seçimleri’nde Binali Yıldırım’a oy veren seçmenlerin anlamlı bir kısmı tekrarlanan Haziran seçimlerinde Ekrem İmamoğlu’na oy verdi.
  • 2019 Mart seçimlerinde MHP’li seçmenlerin ancak yarısından azı Binali Yıldırım’a oy verdi. Haziran ayında bu destek daha da zayıfladı ve MHP seçmenlerinin sadece üçte biri Binali Yıldırım’a oy verdi. MHP seçmenlerinin çoğunluğu ikinci seçimde Ekrem İmamoğlu lehine oy kullandı.
  • AK Parti’ye oy veren seçmenlerin azımsanmayacak bir kısmı (oy geçişi modelimize göre %3,5’u) Haziran’da İmamoğlu’na oy verdi.
  • Mart seçimlerine göre Haziran’da artan geçerli oyların çoğu İmamoğlu lehine kullanıldı ve bu seçmenlerin çoğunluğunu 2018 Genel Seçimleri’nde HDP ve İyi Parti’ye oy veren seçmenler oluşturdu.
  • Mart seçimlerinde ağırlıklı olarak kendi adaylarını destekleyen Saadet Partisi seçmenleri Haziran seçimlerinde İmamoğlu lehine oy kullandı.

Oy geçişi analizi için Çilek Ağacı’nın geçmiş seçimlerde kullandığı yöntemleri uyguladık. Çalışmamızda kullandığımız veriyi ve kodu GitHub sitemizde bulabilirsiniz.

 

Partiler ve Adaylar Arası Oy Değişimleri

Her iki yerel seçimde de Binali Yıldırım’ın aldığı oyların büyük çoğunluğu 2018 Genel Seçimleri’nde AK Parti lehine oy kullanan seçmenden geldi. 2019 Mart Yerel Seçimleri’nde Yıldırım, 2018’te MHP’ye oy veren seçmenin ancak yarısından azının desteğini alabildi. Bu destek Haziran’daki İstanbul seçimlerinde daha da zayıfladı. 2018 yılında CHP, HDP ve İyi Parti’ye oy veren seçmenlerin çoğunluğu Mart 2019 Yerel Seçimleri’nde Ekrem İmamoğlu’nu destekledi. Bu destek bahsi geçen üç parti için Haziran’da güçlenerek seçmenlerin neredeyse tamamına ulaştı. Saadet Partisi seçmenleri Mart 2019 Yerel Seçimleri’nde kendi adaylarını desteklerken aynı seçmenlerin yarıya yakını Haziran’daki seçimlerde İmamoğlu lehine oy kullandı. İmamoğlu ikinci seçimde AK Parti seçmenlerinin yüzde 3,5 gibi bir kısmını da ikna etmeyi başardı.

 

Ekrem İmamoğlu’nun Mahalle Seviyesinde Oy Değişimi

İstanbul Mart seçimlerinde oy kullanmayan fakat Haziran’da sandığa giden tüm seçmenlerin Ekrem İmamoğlu’na oy verdiğini ve Binali Yıldırım dışındaki adayların kaybettiği tüm oyların da yine Ekrem İmamoğlu lehine kullanıldığını varsaysak bile, İmamoğlu’nun oylarındaki artışı Yıldırım’dan oy geçişi olmadan açıklamak mümkün değil, çünkü mahalleleri temsil eden noktaların hemen hepsi kesikli x=y çizgisinin yukarısında yer alıyor. Bu, oy geçişleri analizimizdeki bulguları destekleyen bir gözlem.

 

Ekrem İmamoğlu’nun Oy Artışının Siyasi Parti Bileşenleri

2018 Genel Seçimleri ile 2019 Mart ve 2019 Haziran Yerel Seçimleri arasındaki oy geçişlerinin tahminleri ışığında, Mart’tan Haziran’a Ekrem İmamoğlu lehine artan desteğin hangi parti seçmenlerinden kaynaklandığını hesapladık. 2018 Genel Seçimleri’ndeki parti tercihlerine göre, İmamoğlu’nun yenilenen seçim başarısındaki en büyük pay Haziran seçimlerinde daha iyi mobilize olan ve sandığa gitme oranı artan İyi Parti ve HDP seçmenine ait. Yenilenen seçimde İmamoğlu, AK Parti seçmeninden de azımsanmayacak bir destek aldı. Son olarak, SP, MHP, ve CHP’li seçmenden gelen ek destek sonucu fark yüzde 10 puan seviyelerine taşındı.

 

Uzun zamandır neredeyse her seçimde yaptığımız analizlerde ilk defa polarize bloklar arasında bu kadar net bir seçmen geçişi gözlemledik. Görece kısa bir zaman içerisinde gerçekleşen bu seçmen geçişlerinin Türkiye siyasetinde olumlu bir değişime işaret edip etmediğini önümüzdeki günlerde göreceğiz.